Nadzór KNF nad emitentami zagranicznymi notowanymi w Polsce

Emitenci zagraniczni to tacy, których siedzibą jest inne niż Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej (UE). Obowiązki informacyjne takich emitentów mogą być inne niż obowiązki emitentów, którzy mają siedzibę w Polsce.

Czy i jak wykonują oni obowiązki informacyjne jest nadzorowane przede wszystkim przez organy nadzorcze państw macierzystych, na podstawie przepisów obowiązujących w danym państwie. W ich przypadku Polska pełni tzw. rolę państwa przyjmującego, a jej uprawnienia nadzorcze w stosunku do takich podmiotów są ograniczone.

Jakie uprawnienia ma KNF w stosunku do emitentów zagranicznych?

KNF informuje organ nadzoru państwa macierzystego tego emitenta oraz Europejski Urząd Nadzoru Papierów Wartościowych i Giełd (ESMA) np. o niewykonywaniu obowiązków związanych m.in. ze statusem spółki publicznej. Jeżeli, pomimo otrzymania takiej informacji, organ ten nie podejmuje działań, KNF może zastosować określone w przepisach sankcje, aby chronić interes inwestorów.

Przed podjęciem decyzji inwestycyjnej w papiery wartościowe emitenta zagranicznego inwestorzy powinni być świadomi ryzyka prawnego. Bowiem prawa akcjonariuszy spółek zagranicznych mogą różnić się od praw akcjonariuszy polskich spółek notowanych na GPW. 

Nadzór KNF nad emitentami dokonującymi oferty publicznej papierów wartościowych

W przypadku emitentów mających siedzibę w innym państwie członkowskim UE, do dokonania oferty publicznej papierów wartościowych uprawnia prospekt zatwierdzony przez nadzór państwa macierzystego. Na wniosek emitenta nadzór danego państwa ma obowiązek zawiadomić KNF o zatwierdzeniu tego prospektu (tzw. paszportowanie prospektu). KNF nie ma uprawnień do weryfikacji prospektów zatwierdzonych przez państwa macierzyste.

Wycofanie akcji spółki publicznej z obrotu

Wycofanie akcji spółki publicznej z obrotu na rynku regulowanym lub alternatywnym systemie obrotu (tzw. delisting) wymaga wydania zgody przez KNF. 

KNF wydaje zgodę, na wniosek spółki, w formie decyzji. Podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku do KNF  o wyrażenie zgody na wycofanie akcji z obrotu jest wyłącznie spółka publiczna, której akcji wniosek dotyczy. Akcjonariusze tej spółki nie mają statusu strony w postępowaniu prowadzonym przez KNF.

W ramach postępowania KNF jest uprawniony (i obowiązany) wyłącznie do weryfikacji, czy zostały spełnione warunki formalne określone w przepisach. W przypadku spełnienia ww. warunków KNF wydaje decyzję zezwalającą na wycofanie akcji z obrotu. Nadzór nie weryfikuje celowości decyzji spółki publicznej o wycofaniu akcji z obrotu, ani wypływu delistingu na działalność gospodarczą spółki czy interesy akcjonariuszy.

Jednym z warunków wycofania akcji z obrotu jest podjęcie przez walne zgromadzenie lub inny właściwy organ stanowiący spółki uchwały o wycofaniu akcji z obrotu. Uchwała taka powinna zostać podjęta większością 9/10 głosów oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących przynajmniej połowę kapitału zakładowego. 

Warunek ten ma zastosowanie w pełnym zakresie do spółek publicznych z siedzibą w Polsce. W przypadku spółek zagranicznych notowanych w Polsce doznaje on jednak istotnego ograniczenia. W przypadku spółki zagranicznej to prawo miejsca jej siedziby (a nie prawo polskie) decyduje, który organ spółki jest uprawniony do podjęcia danej decyzji (np. o wycofaniu akcji z obrotu). Organem tym może być np. zarząd lub rada dyrektorów. Także tryb podjęcia decyzji o wycofaniu akcji z obrotu, w tym wymaganą większość głosów, sposób zwołania posiedzenia właściwego organu, określają przepisy prawa obcego. Według prawa obcego wystarczającym może być podjęcie decyzji np. zwykłą lub bezwzględną większością głosów. Osoba prawna podlega bowiem prawu państwa, w którym ma siedzibę.  

KNF nie może wymagać, aby organy spółki zagranicznej podjęły uchwałę o wycofaniu akcji z obrotu zgodnie z prawem polskim, niezgodnie zaś z regulacjami miejsca siedziby takiej spółki. Uchwała podjęta przez organ spółki zagranicznej z naruszeniem prawa miejsca jej siedziby, byłaby wadliwa w świetle tego prawa i mogła zostać np. uchylona bądź uznana za nieważną. Ponadto wymaganie, aby spółka zagraniczna dodatkowo, obok decyzji właściwego organu, podjęła uchwałę zgodnie z wymogami prawa polskiego, byłoby z kolei sprzeczne z zasadą swobodnego przepływu kapitału. Zasada ta zakłada m.in. poszanowanie krajowych regulacji w zakresie kształtowania porządku korporacyjnego. 

Mając na uwadze zasygnalizowane powyżej różnice, inwestorzy, przed podjęciem decyzji o lokowaniu aktywów w spółkę zagraniczną, powinni zapoznać się z przepisami regulującymi zasady działania takich spółek i wynikających z nich różnic w stosunku do spółek polskich, a tym samym oszacować ryzyko regulacyjne. Przepisy miejsca siedziby spółki zagranicznej mogą odmiennie kształtować prawa i obowiązki akcjonariuszy oraz sposób funkcjonowania tej spółki, w tym zasady podejmowania decyzji korporacyjnych o delistingu.