Liczba podmiotów nadzorowanych  i skala ich działalności rodzi konieczność uporządkowania sposobu sprawowania nadzoru finansowego, tak aby środki nadzorcze były adekwatne do poziomu ryzyka. 

Dlatego w Urzędzie Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) funkcjonuje system nadzoru opartego na analizie ryzyka. 

Nadzorowane instytucje finansowe są w systemie ciągłym oceniane na bazie ryzyka, z wykorzystaniem metodyki BION¹. Od oceny BION jest uzależniona intensywność działań nadzorczych, w szczególności o charakterze inspekcyjnym. Umożliwia to efektywniejszą alokację zasobów UKNF, które są kierowane do obszarów i podmiotów generujących najwyższe ryzyko.

W toku oceny BION wykorzystuje się wszelkie dostępne nadzorowi informacje, pozyskane m.in. w czasie inspekcji, wizyt i spotkań nadzorczych, postępowań licencyjnych, kontaktów z właścicielami, analizy sprawozdawczości okresowej i odpowiedzi na dodatkowe zapytania UKNF (kwestionariusze, wezwania nadzorcze, ankiety itp.). Proces BION jest wspierany przez systemy informatyczne UKNF służące do wymiany informacji nadzorczych z instytucjami finansowymi² . 

Podręczniki BION przygotowano według zharmonizowanego podejścia dla wszystkich segmentów rynku finansowego, z uwzględnieniem specyfiki działalności podmiotów działających w poszczególnych sektorach. 

Efektem BION jest dokonanie przez nadzór oceny:

• poziomu ryzyka w instytucji finansowej,
• jakości procesu zarządzania przez instytucję finansową istotnymi ryzykami,
• poziomu kapitału pokrywającego ryzyko w instytucji finansowej,
• zgodności działalności instytucji finansowej z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi.

Skutkiem przeprowadzonej analizy jest nadanie instytucji finansowej oceny będącej wypadkową ocen kluczowych ryzyk oraz jakości zarządzania tymi ryzykami³. Poszczególne ryzyka są oceniane w skali od 1 do 4, gdzie 1 jest oceną najlepszą, a 4 – najgorszą, świadczącą o wysokim poziomie ekspozycji podmiotu na dane ryzyko. Oceny cząstkowe podlegają agregacji w obszarach tematycznych dla danego sektora przy użyciu średniej ważonej (wagi uwzględniają wpływ danego ryzyka na obszar objęty oceną). Składnikiem oceny końcowej jest ocena zarządzania ryzykiem premiująca wdrażanie procedur rozpoznawania i ograniczania ryzyka. 

Korzyścią z BION jest stworzenie mechanizmu stosowania wobec danej instytucji środków nadzorczych adekwatnych do oceny, zmierzających do poprawy sytuacji w obszarach generujących nadmierne ryzyko. Podstawowym kryterium określenia priorytetu i częstotliwości działań nadzorczych jest poziom ryzyka.  

Mapy badanych klas ryzyka i ich definicje: 

• Banki (plik PDF)
  
• Zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji (plik PDF)
  
• Powszechne towarzystwa emerytalne (plik PDF)
  
• Firmy inwestycyjne (plik PDF)
  
• Towarzystwa funduszy inwestycyjnych (plik PDF)
  

1. BION – skrót od „badanie i ocena nadzorcza”, jedno z narzędzi nadzorczych wspierających nadzór ostrożnościowy oparty na analizie ryzyka, rozumiany jako koncepcja organizacyjna podporządkowująca procesy, rozwiązania organizacyjne i alokację zasobów wynikom oceny poziomu ryzyka. Punktem wyjścia dla zasad BION był stosowany w nadzorze bankowym model punktowej oceny banków, który został znacząco rozbudowany oraz rozszerzony na pozostałe rynki nadzorowane przez UKNF: rynek ubezpieczeniowy, emerytalny i kapitałowy. 
2. SNU, SNP, SNO, PORTAL.
3. Instytucja finansowa jest informowana o swojej ocenie BION. Oceny nie są podawane do publicznej wiadomości