Agnieszka Beata Kowalska, Dyrektor Departamentu Instytucji Pożyczkowych w Urzędzie Komisji Nadzoru Finansowego, wystąpiła podczas Kongresu Kredytu Konsumenckiego organizowanego przez Polski Związek Instytucji Pożyczkowych.

„Od września 2023 roku zostało mi powierzone zadanie zbudowania Departamentu Instytucji Pożyczkowych w UKNF. Od stycznia 2024 roku objęliśmy nadzorem ponad 100 instytucji pożyczkowych. 

Powiem krótko – dzisiaj działamy już na pełnych obrotach. 

Obecnie przeprowadzamy sukcesywną weryfikację 309 podmiotów, które zostały wykreślone z Rejestru Instytucji Pożyczkowych 1 stycznia 2024 roku pod kątem tego, czy pomimo wykreślenia nie prowadzą działalności pożyczkowej. Ale przede wszystkim skupiamy się na analizie rynku, czyli podmiotów, które stały się naszymi podmiotami nadzorowanymi. Zamykamy etap zbierania danych z podmiotów w ramach bilansu otwarcia, który da nam wiedzę o podmiotach objętych nadzorem. Z końcem marca oddamy do dyspozycji instytucji pożyczkowych narzędzie do wymiany informacji nadzorczych i sprawozdawczości i czekamy na Państwa pierwsze sprawozdania. Na 26 marca zaplanowane są warsztaty w ramach CEDUR z obsługi systemu dla instytucji pożyczkowych. 

Przekazaliśmy już rynkowi instrukcję dotyczącą zasad wypełniania formularzy sprawozdawczych, zawierającą odpowiedzi na Państwa wątpliwości zebrane w konsultacjach społecznych i podczas spotkań roboczych. Przekazaliśmy też zasady nadawania uprawnień do systemu sprawozdawczego.

Obecnie oprócz obowiązków sprawozdawczych absorbują nas dwa istotne tematy. Urząd pracuje nad stanowiskiem nadzorczym w zakresie zasad finansowania działalności przez instytucje pożyczkowe oraz nad wytycznymi dotyczącymi badania zdolności kredytowej. 

Tematyką sposobu badania zdolności kredytowej przez pożyczkodawców niebankowych zainteresowana jest EBA. Wynika to z przyjętych nowych zasad badania zdolności kredytowej na gruncie CCD 2, jak również zidentyfikowanym przez EBA w najnowszym raporcie dotyczącym trendów konsumenckich za lata 2022/2023 problemem przekredytowania konsumentów, wynikającym między innymi z niewłaściwego badania zdolności kredytowej.

Możemy się spodziewać, że EBA w nadchodzącej przyszłości będzie interesować się tematyką badania zdolności kredytowej także w kontekście wykorzystania najnowszych technologii, w tym sztucznej inteligencji. Mamy ambicje uczestniczyć w tych pracach na bieżąco tak, aby nasze podejście nadzorcze i regulacyjne uwzględniało wszystkie aktualne aspekty z rynku europejskiego.

Na naszym pierwszym spotkaniu z instytucjami pożyczkowymi, które odbyło się 18 października ubiegłego roku podkreślałam to, że zależy nam na zbudowaniu profesjonalnego rynku – rynku instytucji pożyczkowych – jako całość i jako część rynku finansowego nadzorowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Powtarzam wielokrotnie, że profesjonalizm rozumiem jako wiarygodność i transparentność działania. Ten proces widzę jako dialog pomiędzy organem nadzoru, a podmiotami nadzorowanymi i wzajemną współpracę. Nadzór oparty przede wszystkim albo wyłącznie na represji, to nie jest dobry kierunek. Być może w jakimś momencie on będzie konieczny i będziemy z niego korzystać.

Chciałabym też podkreślić, że z perspektywy nadzorcy patrzę na rynek instytucji pożyczkowych szeroko. Już wiem, że w gronie nadzorowanych podmiotów z rynku instytucji pożyczkowej jest grupa podmiotów nowoczesnych, otwartych na nowe rozwiązania, na poszerzanie swojej działalności, szukająca rozwiązań fintechowych. Część z podmiotów działa hybrydowo, czyli jednocześnie ma możliwość świadczenia usług płatniczych w charakterze krajowej instytucji płatniczej lub małej instytucji płatniczej. Szukają Państwo sposobów na optymalizację swojego biznesu, w tym przez wykorzystanie najnowszych technologii, często będących na styku kilku porządków regulacyjnych – w szczególności pożyczkowego i płatniczego. I my jako nadzór nie chcemy tego hamować. Powiem więcej – chcemy Państwa wspierać w tych działaniach. Wszystkim nam zależy na rozwoju rynku instytucji pożyczkowych i rynku płatności. Chcemy też, aby rynek ten rozwijał się w sposób zrównoważony, w optymalny sposób zabezpieczając interesy klientów oraz podmiotów świadczących usługi finansowe. 

Celem nadzoru jest zbudowanie rynku godnego zaufania. Uważam, że instytucje pożyczkowe dostały szansę na stworzenie nowego wizerunku – rynku nakierowanego na zysk przy jednoczesnym dbaniu o klienta – budowaniu relacji długookresowych, dostosowaniu produktu do potrzeb, finansowaniu, a nie przekredytowaniu społeczeństwa.

Uważam, że jesteśmy na dobrej drodze, żeby zrealizować nasze założenia co do koncepcji nowoczesnego i otwartego nadzoru. Dziękuję Państwu za otwarcie na dialog i współpracę. W miarę Państwa potrzeb organizujemy spotkania robocze, spotykamy się i rozmawiamy – zarówno po to, żeby się poznać i zrozumieć, jak i po to, żeby przygotować Państwa do nowych obowiązków związanych z nadzorem. 

Dziś również jesteśmy dla Państwa. Jest ze mną na kongresie reprezentacja mojego departamentu. Jesteśmy otwarci na dyskusję na każdy z istotnych dla rynku tematów i jesteśmy na taką dyskusję w pełni przygotowani, choćbyśmy się nawet nie zgadzali. Jeśli mają Państwo pytania, jesteśmy do dyspozycji” - powiedziała Dyrektor Kowalska.