Przewodniczący KNF wystąpił w panelu dyskusyjnym "EU bank crisis management framework: can an agreement be achieved for medium-sized banks?", podczas odbywającego się w tym tygodniu Eurofi High Level Seminar 2024.

Jest to jedno z najważniejszych forów, gdzie prowadzona jest dyskusja nad wyzwaniami dotyczącymi europejskiego sektora finansowego oraz na temat planowanych inicjatyw legislacyjnych, a także oceny tych już funkcjonujących. Więcej informacji na temat wydarzenia można znaleźć na stronie: https://www.eurofi.net/.

Przedmiotem debaty w panelu była problematyka zarządzania kryzysowego w sektorze bankowym w kontekście proponowanych przez UE zmian legislacyjnych ujętych w pakiecie CMDI („Crisis Management and Deposit Insurance”), ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji banków średniej wielkości.

Obok udziału w panelu, Przewodniczący KNF Jacek Jastrzębski odbył szereg dwustronnych rozmów, m.in. z przedstawicielami kierownictwa instytucji nadzorczych, infrastruktury rynku kapitałowego, a także istotnych podmiotów europejskiego sektora finansowego.

Główne tezy wystąpienia Przewodniczącego KNF:

• Jako Urząd KNF wspieramy inicjatywy znajdujące wyraz w pakiecie CMDI. Pozytywnie oceniamy koncepcję poszerzenia zakresu stosowania przymusowej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz uelastycznienia tych ram. Na podstawie naszych doświadczeń z rynku polskiego z ostatnich lat, widzimy wielką wartość w możliwości zastosowania reżimu przymusowej restrukturyzacji w celu uniknięcia upadłości. Reżim ten z jednej strony zapewnia klientom ciągłość dostępu do ich środków oraz do usług bankowych, a z drugiej strony często pozwalał będzie na minimalizację całkowitego kosztu związanego z kryzysową sytuacją instytucji finansowej – choćby dlatego, że zachowanie (nawet w ograniczonym zakresie) przedsiębiorstwa prowadzonego przez podmiot podlegający restrukturyzacji, intuicyjnie powinno ograniczać utratę przezeń wartości w zestawieniu z wariantem upadłościowym.

• Rozumiemy, że na obecnym etapie prac nie rozmawiamy o zmianie paradygmatu i objęciu reżimem przymusowej restrukturyzacji wszystkich lub większości banków. Zastanawiamy się nad tym, jak poszerzyć i uelastycznić zestaw narzędzi, którymi będą dysponować organy przymusowej restrukturyzacji. Sądzę jednak, że ta dyskusja może stać się punktem wyjścia do bardziej ogólnej debaty na temat relacji między przymusową restrukturyzacją a upadłością. Jak wiemy, proces resolution był postrzegany jako wyjątek od ogólnej zasady, zgodnie z którą rozwiązaniem domyślnym jest upadłość. Być może przyjdzie czas na dyskusję na temat optymalnego modelu postępowania wobec banków znajdujących się w kryzysowej sytuacji, który to model mógłby stać się rozwiązaniem domyślnym – zastępując w tej roli reżim upadłości.

• Popieramy stworzenie możliwości wykorzystania środków z funduszu gwarantowania depozytów (DGS) jako rozwiązania uzupełniającego lub pomostowego dla finansowania przymusowej restrukturyzacji. Uważamy, że w tym zakresie podejście powinno być bardzo pragmatyczne i musi uwzględniać przede wszystkim całościowe koszty, jakie w holistycznym ujęciu wiązałyby się z poszczególnymi wariantami postępowania wobec banków zagrożonych upadłością. Rozumiemy oczywiście argumenty związane z technicznie odmiennym przeznaczeniem środków gromadzonych w obu funduszach – kluczowe znaczenie ma jednak naszym zdaniem spostrzeżenie, że w każdym przypadku najwyższą wartością i nadrzędnym celem, który chcemy osiągnąć, jest ochrona deponentów. Dlatego nie widzę sprzeczności w wykorzystywaniu środków z DGS na potrzeby finansowania przymusowej restrukturyzacji. Ostatecznie uważamy, że podstawowym kryterium decydującym o wyborze wariantu postępowania z bankiem trwale zagrożonym upadłością powinna być ocena całościowych kosztów związanych z każdą ścieżką działania. 

• To prowadzi do wzrostu znaczenia tzw. „least cost test” – jako podstawowego i wiodącego kryterium wyboru ścieżki postępowania. W związku z dopuszczeniem możliwości wykorzystania środków z DGS dla finansowania przymusowej restrukturyzacji uważam, że na plan pierwszy wysuwa się ocena kosztów każdego ze scenariuszy. Stanowi to wyraz pragmatycznego podejścia do wyboru optymalnego wariantu postępowania z bankiem zagrożonym upadłością i wynika także z dopuszczenia wykorzystania środków z DGS dla finansowania przymusowej restrukturyzacji. Ostatecznie oba fundusze budowane są ze składek sektora bankowego i oba służą tym samym wartościom. Uważamy przy tym, że ocena kosztów musi być możliwie całościowa i powinna uwzględniać zarówno koszty o charakterze systemowym – w tym związane z ewentualnymi składkami nadzwyczajnymi, do których wniesienia będą zobowiązane banki oraz z ewentualnymi swoistymi „efektami drugiej rundy” w tym zakresie – jak i koszty alternatywne związane np. z utratą korzyści, jakie mogłyby wiązać się z aktywnym zarządzaniem zgromadzonymi funduszami, a które nie zostaną zrealizowane w związku z uszczupleniem funduszu.

• Sprawa całościowego podejścia do oceny kosztów związanych z poszczególnymi wariantami postępowania – i ze scenariuszami zakładającymi wykorzystanie różnych funduszy w różnych ścieżkach prawnych – wiąże się też z zagadnieniami instytucjonalnymi. W Polsce mamy strukturę instytucjonalną, w której funduszem gwarantowania depozytów i funduszem przymusowej restrukturyzacji zarządza ta sama instytucja, która jest krajowym organem ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji – Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Uważam, że to rozwiązanie jest dobre i stanowi dużą wartość w kontekście konieczności dokonywania oceny – i porównania – całkowitych kosztów ponoszonych łącznie przez oba fundusze w poszczególnych scenariuszach postępowania. Mogę sobie jednak wyobrazić, że taka całościowa ocena łącznych kosztów ponoszonych przez oba fundusze – czyli ostatecznie przez sektor bankowy – może stanowić większe wyzwanie w strukturach instytucjonalnych, gdzie funkcje gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji są rozdzielone.

• Na koniec warto sformułować otwarte pytanie, które może być interesujące w kontekście dyskusji dotyczącej unii bankowej. Wiemy, że jednym z elementów koniecznych dla jej dopełnienia może być stworzenie paneuropejskiego systemu gwarantowania depozytów. Sądzę, że w ramach prac tego dotyczących, warto uwzględnić kontekst wynikający z powyższych rozważań. Warto zastanowić się, jak zaprojektować ewentualny jednolity system gwarantowania depozytów w taki sposób, aby ułatwiał on całościową ocenę kosztów związanych z poszczególnymi ścieżkami postępowania wobec banków znajdujących się na przedpolu upadłości – tak aby decyzje podejmowane w tym zakresie były wynikiem optymalnie ukształtowanego procesu, pozwalającego zidentyfikować i wybrać rozwiązanie, którego całościowe koszty będą zminimalizowane. Dzięki temu unikniemy scenariusza, w którym zaprojektowane rozwiązania instytucjonalne będą utrudniały dokonywanie całościowej oceny kosztów związanych z poszczególnymi scenariuszami postępowania wobec banków zagrożonych upadłością – a co za tym idzie: nie będą sprzyjały realizacji optymalnych i najbardziej efektywnych wariantów.