Agata Gawin – Dyrektor Departamentu Firm Inwestycyjnych, Dorota Nowalińska – Zastępca Dyrektora Departamentu Firm Inwestycyjnych oraz Piotr Koziński – p.o. Dyrektora Pionu Nadzoru nad Rynkiem Kapitałowym wystąpili podczas Konferencji Regulacji Rynku Kapitałowego „Bieżące wyzwania prawne branży rynku kapitałowego”,  organizowanej przez Izbę Domów Maklerskich.

Główne tezy wystąpień przedstawicieli UKNF:

Agata Gawin -  „Zmiany regulacyjne wynikające z Retail Investment Strategy”

Pakiet Retail Investment Strategy (RIS) wprowadza wiele zmian w obowiązujących obecnie regulacjach, ich celem jest zwiększenie zainteresowania klientów detalicznych inwestowaniem na rynku kapitałowym poprzez podniesienie poziomu zaufania do rynku, tworzenie jasnych, przejrzystych informacji na temat produktów oraz ich kosztów. Najistotniejsze propozycje dotyczą wprowadzenia zakazu pobierania zachęt oraz pojęcia value for money, które opisuje proces badania kosztów produktu oferowanego klientom wobec korzyści, które klientowi może przynieść. Projekt zakłada porównywanie cech produktu z przyjętym ogólnoeuropejskim benchmarkiem opracowanym przez ESMA dla danej grupy produktów. Określony dla produktów benchmark cenowy będzie wykorzystywany przez producentów produktów i dystrybutorów w celu weryfikacji czy dany produkt może być oferowany klientom.

Po raz kolejny podkreślono wagę usługi doradztwa inwestycyjnego, jako usługi budującej długotrwałe relacje firm z klientami i jednocześnie dającej podstawę do oferowania szerokiego zakresu produktów przy zachowaniu komfortu klientów. 

W trakcie panelu dyskutowano o wpływie potencjalnych regulacji na dodatkowe obowiązki dla podmiotów rynku kapitałowego i o ewentualnych korzyściach dla klientów detalicznych. Zwrócono uwagę na ryzyka związane z prowadzeniem marketingu bardzo ryzykownych produktów w mediach społecznościowych, próby regulowania tego obszaru pojawiają się również w RIS ale tylko w zakresie aktywności firm inwestycyjnych i osób z nimi współpracujących.

Zwrócono uwagę na brak proporcjonalności projektu RIS oraz ryzyka jakie on niesie dla rynków mniejszych, słabiej rozwiniętych. Dyskusja dotyczyła też celu wprowadzania kolejnych ograniczeń, obowiązków dla rynku nadzorowanego, obciążonego już obecnie wieloma  wymogami.

Dorota Nowalińska „Doświadczenia z kontroli firm inwestycyjnych oraz banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi – wybrane zagadnienia”

Dorota Nowalińska przedstawiła aspekty związane z doświadczeniem z kontroli firm inwestycyjnych oraz  banków, które działają na podstawie art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie.

Zwróciła uwagę na zagadnienia związane ze sprzedażą instrumentów finansowych, dotyczące procesu autoryzacji pracowników oraz problematyki współpracy firm inwestycyjnych z agentami. W procesie autoryzacji identyfikowane są problemy z weryfikacją wiedzy i doświadczenia pracowników autoryzowanych, w tym z wykorzystaniem testów, a także prawidłowego formułowania obowiązków pracownika autoryzowanego, który sprawuje nadzór nad pracownikiem nieautoryzowanym. Ważną kwestią jest również skuteczne rozwijanie wiedzy pracowników, która powinna być adekwatna do zmian zachodzących na rynku oraz do zmieniającej się oferty firm inwestycyjnych i banków. Z kolei w przypadku współpracy z agentami firmy inwestycyjnej, pozytywne zmiany dotyczą sposobu organizacji nadzoru nad ich działalnością ze strony firm inwestycyjnych, w tym także poprzez angażowanie do czynności kontrolnych agenta. Obserwowany jest także postęp w sposobie identyfikowania konfliktów interesów.  W ramach kontaktu z klientem przedstawione zostały nadużycia związane z wykorzystaniem instytucji inicjatywy własnej klienta. 

W zakresie usługi wykonywania zleceń, uwagę zwracają w odniesieniu do banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, nieprawidłowości prezentowania kosztów ex ante, w zakresie stosowania zasad best execution w transakcjach zawieranych przez banki z klientami na instrumentach pochodnych oraz proponowania klientom tzw. „funkcjonalności” zamiast instrumentów finansowych. Sposób działania banków wskazuje na brak właściwego przestrzegania przepisów implementujących Dyrektywę MIFID II w kontekście wypełnienia obowiązków związanych z ochroną klienta detalicznego. 

Piotr Koziński „Nowa usługa na rynku kapitałowym – usługa dystrybucji”

W trakcie debaty wskazano, że to nie pierwszy raz, kiedy przedstawiciele rynku wychodzą z inicjatywą rozmowy o środowisku regulacyjnym w kontekście nadzorczym do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego i dialog jest przez Urząd podejmowany. „Rynek opiera się nie tylko na zaufaniu budowanym pomiędzy instytucją finansową a klientem, ale też między nadzorcą a podmiotem nadzorowanym” – podkreślił Piotr Koziński. „Jako UKNF wspólnie z rynkiem wypracowaliśmy przepisy, które przeciwdziałają konfliktowi naturalnie wkomponowanemu w relacje pomiędzy dystrybutorem, klientem a wytwórcą produktu finansowego” – podsumował. 

W trakcie debaty rozmawiano także o wątpliwościach dotyczących stosowania nowych przepisów. Piotr Koziński wskazał, że będziemy mieli dwa równoległe reżimy prawne, które nie stoją wobec siebie w sprzeczności, a proces dystrybucji może funkcjonować w nich obu. Dodał jednak, że to „na co Urząd będzie zwracać szczególną uwagę, to żeby nie pobierać dwukrotnie opłaty za to samo”. 

Debata zakończyła się rozważaniami na temat korzyści stosowania omawianych rozwiązań po stronie klientów. Piotr Koziński wskazał, że o ile dla klienta zmiany mogą być neutralne, gdy mówimy o samej usłudze, to w przypadku dostępu do niej już nie. Klient będzie mieć bowiem więcej możliwości skorzystania z tej usługi, co przekładać się będzie na dostęp do produktów i informacji na ich temat dla potencjalnego inwestora.