W okresie od marca 2019 do maja 2021 r. UKNF pomyślnie wykonał projekt współpracy bliźniaczej (ang. twinning) na rzecz Narodowego Banku Gruzji „Wzmocnienie zdolności Narodowego Banku Gruzji w obszarze usług bankowych i płatniczych zgodnie ze standardami UE”

Opis projektu

Tytuł projektu: „Wzmocnienie zdolności Narodowego Banku Gruzji w obszarze usług bankowych i płatniczych zgodnie ze standardami UE”
Instytucja zamawiająca: Delegatura Unii Europejskiej dla Gruzji
Partner po stronie UE (projektodawca): Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF)
Partner będący beneficjentem projektu: Narodowy Bank Gruzji (NBG)
Okres realizacji projektu: Od 1 marca 2019 r. do 31 maja 2021 r. (27 miesięcy)
Budżet UE: 1 750 000,00 EUR 

Założenia projektu współpracy bliźniaczej
Projekt współpracy bliźniaczej miał na celu zapewnienie stabilności i przejrzystości sektora finansowego poprzez wsparcie Narodowego Banku Gruzji (NBG) w kompleksowym wzmocnieniu mechanizmów nadzoru finansowego zgodnie z najlepszymi praktykami Unii Europejskiej.
Przewidziano następujące rezultaty Projektu: 

• przegląd i wdrożenie przepisów gruzińskiego prawa bankowego zgodnie z pakietem CRD IV/CRR, w tym Rozporządzenia (UE) 575/2013 w sprawie wymogów kapitałowych dla banków komercyjnych, przepisów prawa dotyczących kompetencji i reputacji zarządców i wspólników posiadających znaczne pakiety akcji, wskaźnika dźwigni, wskaźnika stabilnego finansowania netto, dużych ekspozycji, ładu korporacyjnego, procesów licencyjnych i przenoszenia znaczących udziałów, oceny adekwatności kapitału wewnętrznego oraz wymogów dotyczących ujawniania informacji;
• przegląd przepisów prawa dotyczących usług płatniczych i procesu wdrażania tych przepisów zgodnie ze stosownymi dyrektywami i rozporządzeniami oraz zgodnie z podejściem otwartym i opartym na dowodach, w tym obowiązujących nowelizacji, wypracowanych ram nadzoru ostrożnościowego, zmienionych i obowiązujących zasad wykonywania operacji płatniczych, wypracowanych zmian zasad rejestracji i usuwania z rejestru Operatorów Systemów Płatniczych w Narodowym Banku Gruzji, wypracowanych wymogów dotyczących silnego uwierzytelniania klienta oraz wymogów w zakresie wspólnych i bezpiecznych otwartych standardów komunikacji;
• przeszkolenie pracowników NBG i przygotowanie ich do stosowania nowych zasad i przepisów.   

Partnerzy Projektu

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF)

Urząd KNF, wybrany jako wykonawca Projektu, odpowiadał za realizację założeń i budżet Projektu.

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) funkcjonuje od września 2006 roku, zaś w styczniu 2008 roku stał się w pełni zintegrowanym urzędem odpowiedzialnym za wszystkie sektory rynku finansowego w Polsce. Początkowo, w 2006 roku nowy organ nadzoru przejął obowiązki Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. 1 stycznia 2008 roku UKNF przejął również obowiązki Komisji Nadzoru Bankowego. Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) powołuje Prezes Rady Ministrów, na pięcioletnią kadencję.

Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, instytucjami pieniądza elektronicznego oraz nad sektorem kas spółdzielczych. Celem nadzoru nad rynkiem finansowym jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego rynku, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do rynku finansowego, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników rynku. Nadzór nad działalnością Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego sprawuje Prezes Rady Ministrów.

Narodowy Bank Gruzji

NBG był bezpośrednim beneficjentem i odgrywał kluczową rolę w realizacji działań w ramach Projektu, we wszystkich jego komponentach. 

Narodowy Bank Gruzji (NBG) jest bankiem centralnym Gruzji. Jego status określa Konstytucja Gruzji. NBG powstał w 1919 roku. W swojej obecnej formie Narodowy Bank Gruzji istnieje od roku 1991.
Zgodnie z Konstytucją Gruzji NBG jest niezależny w swoich działaniach. Członkowie gruzińskich organów władzy ustawodawczej i wykonawczej nie są uprawnieni do ingerowania w działalność NBG. NBG sprawuje nadzór nad sektorem finansowym w celu zapewnienia stabilności i przejrzystości systemu finansowego oraz w celu zapewnienia ochrony praw konsumentów i inwestorów w tym sektorze.
Głównym celem NBG jest zapewnienie stabilności cen. NBG ma obowiązek zapewniać stabilność i przejrzystość systemu finansowego i wspierać zrównoważony wzrost gospodarczy kraju, o ile jest to możliwe bez uszczerbku dla osiągnięcia głównego celu Banku.
Prezesa NBG powołuje Parlament Gruzji, na 7-letnią kadencję.

Instytucje wspierające realizację Projektu 

Projekt był realizowany przez UKNF we współpracy w zakresie właściwych tematycznie działań z partnerami z Narodowego Banku Polski (NBP), Banku Litwy, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) i Biura Rzecznika Finansowego. Udział zróżnicowanych kompetencyjnie zespołów eksperckich pozwolił na kompleksowe przekazanie wiedzy, najlepszych praktyk i rozwiązań z uwzględnieniem perspektywy i doświadczeń polskiego organu nadzoru, jak również banków centralnych Polski i Litwy oraz ekspertów współpracujących instytucji krajowych. 

Zakres i podsumowanie Projektu

Projekt został pomyślnie zrealizowany w okresie marzec 2019 – maj 2021 w ramach dwóch komponentów obejmujących wspólne działania polskiego i gruzińskiego nadzoru skoncentrowanych wokół dostosowania przepisów prawa gruzińskiego do prawodawstwa Unii Europejskiej w obszarze sektora bankowego oraz w zakresie usług płatniczych zgodnie z wymogami stosownych dyrektyw i rozporządzeń, wraz ze wsparciem w ich wdrożeniu.  Dzięki wsparciu ze strony Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) Gruzja jest teraz gotowa na pełne dostosowanie swego krajowego ustawodawstwa do unijnych standardów oraz mechanizmów nadzoru finansowego w obszarze usług bankowych i płatniczych.

Przewidziane w Projekcie działania obejmowały dwie grupy:
1. dostosowanie przepisów prawa gruzińskiego do prawodawstwa Unii dotyczącego sektora bankowego zgodnie z pakietem CRD IV/CRR oraz wdrożenie tych przepisów;
2. dostosowanie przepisów prawa gruzińskiego do prawodawstwa Unii w obszarze płatności poprzez dokonanie przeglądu ram prawnych i ram wdrażania prawa w zakresie usług płatniczych zgodnie z wymogami stosownych dyrektyw i rozporządzeń oraz zgodnie z podejściem otwartym i opartym na dowodach. 

W trakcie ponad 2-letniego Projektu wspólne działania partnerów z Polski i Gruzji, realizowane przy wsparciu Unii Europejskiej, przyczyniły się do osiągnięcia następujących rezultatów: 

• stopniowego dostosowania zasad regulacyjnych, nadzorczych i sankcyjnych do prawodawstwa UE i wymogów określonych w układzie o stowarzyszeniu
• wzmocnienia funkcji i możliwości nadzorczych NBG w zakresie regulacji rynku usług bankowych i płatniczych zgodnie z dorobkiem prawnym i najlepszymi praktykami Unii
• wsparcia w usprawnieniu mechanizmów nadzoru finansowego w celu zagwarantowania ochrony odbiorców usług bankowych i płatniczych oraz wspierania rozwoju rynku finansowego w Gruzji, wraz z przeszkoleniem pracowników NBG i przygotowaniem ich do stosowania nowych zasad i przepisów prawa. 

Zakładane cele i rezultaty Projektu zostały osiągnięte dzięki efektywnej współpracy pomiędzy pracownikami polskiego i gruzińskiego organu nadzoru oraz przy wsparciu ekspertów współpracujących instytucji z Polski i Litwy. Wszystkie działania zaplanowane w ramach dwóch komponentów, wraz z uzupełniającymi misjami eksperckimi, zostały przeprowadzone zgodnie z zakresem określonym w planie pracy Projektu, w ścisłej współpracy ze stroną gruzińską. 

Projekt pomógł we wzmocnieniu zdolności NBG w zakresie nadzoru usług bankowych i płatniczych Gruzji poprzez kompleksową realizację działań doradczych i szkoleniowych. W okresie 27 miesięcy eksperci UKNF pomyślnie zrealizowali w ścisłej współpracy z ekspertami Narodowego Banku Gruzji (oraz w przypadku właściwych kompetencyjnie działań, z ekspertami Narodowego Banku Polski, Banku Litwy, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i Biura Rzecznika Finansowego) łącznie 61 specjalistycznych misji eksperckich w Tbilisi i w trybie zdalnym. Odpowiadając na wyzwania związane z COVID-19 UKNF, we współpracy z NBG, dokonał przekształcenia złożonej struktury Projektu z trybu misji stacjonarnych na całkowicie zdalny. 

W trakcie realizacji Projektu położono szczególny nacisk na wkład w nowelizację i przygotowanie do wdrażania prawa bankowego zgodnie z pakietem CRD IV/CRR oraz rewizję ram prawnych i wdrożeniowych w zakresie usług płatniczych zgodnie z odpowiednimi dyrektywami i rozporządzeniami UE. Zakres wspólnych działań projektowych obejmował przegląd i ocenę zgodności projektowanych lub obowiązujących przepisów prawa gruzińskiego z przepisami europejskimi zawartymi w pakiecie regulacji unijnych, analizę luk prawnych z zaleceniami dotyczącymi propozycji nowelizacji przepisów, konsultacje eksperckie wraz z wymianą polskich i litewskich doświadczeń i praktyk, rekomendacje i wskazówki w oparciu o doświadczenia i najlepsze rozwiązania przyjęte w Polsce i na Litwie. 

Projekt przyczynił się do wzmocnienia kwalifikacji pracowników gruzińskiego nadzoru i zdolności instytucjonalnych Narodowego Banku Gruzji poprzez udział w interaktywnych warsztatach szkoleniowych oraz sesjach szkoleniowych, skoncentrowanych na przekazaniu specjalistycznej wiedzy, doświadczeń oraz sprawdzonych rozwiązań opartych na dorobku prawnym UE i związanych z tematyką nadzoru nad sektorem bankowym i usługami płatniczymi. 

W ramach Projektu partner z Gruzji otrzymał ponad 400 opracowanych materiałów, które będą wykorzystywane w praktyce nadzorczej oraz do wsparcia prowadzonych przez nadzór gruziński dalszych prac w zakresie sukcesywnego przygotowywania zmian w przepisach prawa (takich jak zalecenia dotyczące propozycji nowelizacji przepisów, sprawozdania z przeglądu wraz z analizą luk, wytyczne, podręczniki oraz materiały na potrzeby warsztatów i szkoleń).

Z uwzględnieniem uzyskanych wskazówek i porad, szereg regulacji prawnych lub rozwiązań zostało już przyjętych lub są na etapie finalnych konsultacji z przygotowywaniem do wdrożenia w Gruzji w dalszej perspektywie czasu.

Po zakończeniu Projektu odpowiednie przepisy w Gruzji zostaną dostosowane zgodnie z przepisami UE; NBG zreorganizuje mechanizmy nadzoru finansowego i zwiększy zdolności instytucjonalne w zakresie usług bankowych i płatniczych. Zoptymalizowane prawodawstwo, metodologia i standardy nadzoru dostosowane do odpowiednich przepisów i praktyk UE umożliwią skuteczniejsze stosowanie uprawnień nadzorczych dla lepszej ochrony odbiorców usług bankowych i płatniczych oraz rozwoju rynku finansowego w Gruzji. W konsekwencji sprawnie funkcjonujący rynek finansowy w Gruzji przyczyni się w dłuższej perspektywie do wzrostu gospodarczego oraz stabilności i wzmocnienia bezpieczeństwa uczestników rynku finansowego.

Raport końcowy z realizacji Projektu na rzecz Narodowego Banku Gruzji, wraz z finalnym rozliczeniem finansowym, został zaakceptowany bez zastrzeżeń przez Delegaturę UE dla Gruzji w dn. 29 listopada 2021 roku. 

Kontakt w sprawie Projektu
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego
Joanna Lipowczan
Menedżer Projektu
e-mail: joanna.lipowczan@knf.gov.pl 

Adam Janiszewski, Resident Twinning Adviser
e-mail: adam.janiszewski@knf.gov.pl

National Bank of Georgia
e-mail: info@nbg.gov.ge     

Delegatura Unii Europejskiej dla Gruzji
e-mail: delegation-georgia@eeas.europa.eu

Przydatne linki do stron UE

• https://eeas.europa.eu/delegations/georgia_en  
• https://eu4georgia.eu/projects/eu-project-page/?id=344
• https://www.facebook.com/EuropeanUnioninGeorgia
• https://twitter.com/EUinGeorgia